15 činjenica o AVNOJ-u

AVNOJ (Antifašističko vijeće narodnog oslobođenja Jugoslavije) bio je najviši politički organ narodnooslobodilačkog pokreta tokom Drugog svjetskog rata. Njegove odluke imale su presudan uticaj na formiranje socijalističke Jugoslavije i buduće uređenje zemlje nakon rata.

Zanimljive činjenice

1. Skraćenica AVNOJ znači Antifašističko vijeće narodnog oslobođenja Jugoslavije.
2. AVNOJ je osnovan 26. novembra 1942. godine u Bihaću, tokom Prvog zasjedanja.
3. Prvo zasjedanje okupilo je 54 delegata iz svih krajeva tada okupirane Kraljevine Jugoslavije.
4. AVNOJ je zamišljen kao političko predstavništvo svih naroda i narodnosti Jugoslavije u borbi protiv fašizma.
5. Najznačajnije je bilo Drugo zasjedanje AVNOJ-a, održano 29. i 30. novembra 1943. godine u Jajcu.
6. Na Drugom zasjedanju donijeta je odluka o formiranju nove, federativne Jugoslavije.
7. AVNOJ je tada proglasio sebe za najviši zakonodavni i izvršni organ nove Jugoslavije.
8. Na istom zasjedanju donijeta je i odluka o zabrani povratka kralju Petru II Karađorđeviću dok se narod ne izjasni o obliku vladavine.
9. AVNOJ je odlučio da nova Jugoslavija bude federacija ravnopravnih naroda, čime je odbacio centralistički model Kraljevine.
10. Tom prilikom je Josip Broz Tito proglašen za maršala Jugoslavije.
11. U Jajcu je tada stvoren i Nacionalni komitet oslobođenja Jugoslavije (NKOJ) kao privremena vlada.
12. Odluke AVNOJ-a predstavljale su temelj socijalističke Jugoslavije koja je formalizovana nakon rata.
13. Treće zasjedanje AVNOJ-a održano je u Beogradu 7. avgusta 1945. godine, poslije oslobođenja zemlje.
14. Nakon završetka rata, AVNOJ je prerastao u Privremenu narodnu skupštinu, a zatim u Narodnu skupštinu FNRJ.
15. Danas se u zgradi Društvenog doma u Jajcu nalazi Muzej Drugog zasjedanja AVNOJ-a, koji čuva sjećanje na ovaj ključni događaj u istoriji Jugoslavije.