Biblija je jedna od najuticajnijih knjiga u istoriji čovječanstva, oblikujući kulturu, religiju i etiku širom svijeta. Sastoji se od Starog i Novog zavjeta i služi kao sveti tekst za hrišćanske vjernike. Bez obzira na mnoga različita tumačenja i verzije, Biblija ostaje centralni element duhovnog života mnogih ljudi kroz vijekove. Njena istorija, značaj i uticaj čine je neiscrpnim izvorom inspiracije i istraživanja.
Zanimljive činjenice
- Biblija je najprodavanija knjiga svih vremena, sa procijenjenih 5 milijardi primjeraka distribuiranih širom svijeta.
- Prevedena je na preko 3.000 jezika, čime je postala dostupna većini svjetskog stanovništva.
- Najstariji poznati primjerak Starog zavjeta je Kumranski svitak, koji potiče iz drugog vijeka prije nove ere i otkriven je u pećinama blizu Mrtvog mora.
- Srednjovjekovni monasi su često posvećivali cijeli život prepisivanju i očuvanju biblijskih tekstova, a iluminirani rukopisi poput „Kodeksa Gigas“ ili „Kellske knjige“ smatraju se pravim umjetničkim djelima.
- Johann Gutenberg je oko 1455. godine štampao prvu Bibliju pomoću pokretnog slova, čime je revolucionisao štampanje i omogućio širu pismenost.
- Stari zavjet sadrži 39 knjiga (u protestantskoj verziji), dok Novi zavjet ima 27 knjiga, što čini ukupno 66 knjiga u većini hrišćanskih kanona.
- Prva kompletna verzija Biblije na latinskom jeziku poznata je kao Vulgata, a sastavio ju je Jeronim u četvrtom vijeku.
- Postoji više od 900 engleskih prijevoda Biblije, a najpoznatiji je King James Version iz 1611. godine, koji i danas ima veliki kulturni i vjerski značaj.
- Riječ „Biblija“ potiče od grčke riječi „biblia“, što znači „knjige“, naglašavajući njen sastav kao zbirku različitih tekstova.
- Uprkos različitim tumačenjima, mnogi smatraju da Biblija promoviše univerzalne vrijednosti poput ljubavi, praštanja, milosrđa i pravde.
- Žene imaju značajnu ulogu u Bibliji, uključujući figure kao što su Marija, Ester, Rut i Magdalena, koje su ostavile dubok trag u hrišćanskoj tradiciji.
- Rasprave o tačnom broju knjiga u Bibliji dovele su do različitih kanona u različitim hrišćanskim tradicijama – katolički kanon uključuje deuterokanonske knjige koje protestantski kanon ne priznaje.
- Biblioteka Univerziteta u Getingenu posjeduje jednu od najvećih zbirki biblijskih tekstova, poznatu kao „Göttingen Bible“, sa više od 2.500 primjeraka.
- Biblija je kroz istoriju imala ogroman uticaj na književnost, umjetnost i muziku, inspirišući pisce poput Džona Miltona i Tolstoja, slikare kao što su Mikelanđelo i Rembrant, te kompozitore poput Baha i Hendla.